ترور رئیس جمهور صلح

معمای کندی

روزنامه ایران

علیرضا احمدی کارشناس ارشد ایرانشناسی

شماره: 6930

تاریخ انتشار: 1397/آذرماه/01

سیاسی /

شناسه خبر: 427376

در تاریخ سیاسی معاصر امریکا از جان فیتزجرالد کندی با عنوان رئیس جمهوری صلح نام‌برده می‌شود. سی و پنجمین رئیس جمهوری امریکا در ۲۹ مه ۱۹۱۷ میلادی در ایالت ماساچوست امریکا متولد شد.

علیرضا احمدیکارشناس ارشد ایران‌شناسی تاریخی

 کندی پس از طی تحصیلات، در جریان جنگ جهانی دوم به‌عنوان افسر نیروی دریایى امریکا علیه ژاپن شرکت کرد و پس از پایان جنگ وارد فعالیت‏‌های سیاسی شد و در سال ۱۹۵۳ به سناتوری دست ‌یافت. او در ۱۳ ژوئیه سال ۱۹۶۰ از طرف حزب دموکرات، نامزد ریاست جمهوری گردید و با اختلاف ناچیزی با رقیب خود ریچارد نیکسون، در ۴۳سالگی به کاخ سفید راه یافت. 

کنِدی به‌عنوان جوان‏ترین رئیس جمهوری امریکا، بلافاصله پس از آغاز کار از لزوم حاکمیت آنچه وی آن را دموکراسی و آزادی می‌‏نامید در کشورهای جهان بویژه دولت‏‌های متحد امریکا سخن به میان آورد و بر آن تأکید نمود. کنِدی طرح‌های اصلاح‏‌طلبانه‏‌ای را درصحنه داخلی و خارجی دنبال می‏‌کرد. او تصمیم گرفته بود که به جنگ سرد فزاینده میان امریکا و شوروی که بعد از جنگ جهانی دوم آغاز شده بود پایان دهد، بنابراین طرح‌های نوینی را در سیاست خارجی به اجرا درآورد. این طرح‏‌ها که بعدها به استراتژی صلح کنِدی معروف شد، متضمن ایجاد فضای تفاهم با شوروی بود. کنِدی هم‏چنین در راستای دیدگاه خود خواهان ایجاد اصلاحات سیاسی و اقتصادی در سایرکشورها به‌عنوان گامی در جهت هدایت جهان به‌سوی آنچه صلح نام‌گرفته بود، گردید. 

دکترین کندی، تمام تأکید خود را متوجه کشورهای ثروتمند نفت‏‌خیز جهان سوم کرده بود. این دکترین، همان انقلاب سفید و زرد و بنفش در بسیاری از کشورهای ثروتمند خاورمیانه و امریکای لاتین بود که به اجرا گذارده شد. ایجاد اصلاحات در نظام سیاسی و اقتصادی کشورهای ثروتمند و نفت‌خیز جهان سوم به‌منظور تضمین دوام و بقای دولت‏‌های وابسته به کاخ سفید، زیربنای این دکترین محسوب می‏‌شد. در ابتدای به قدرت رسیدن کنِدی، به‌وضوح مشخص بود که وی در مقایسه با دو رئیس‏‌جمهور قبلی، نسبت به اردوگاه شوروی، سیاست مسالمت‏‌آمیزتری در پیش خواهد گرفت؛ اما پس از چندی حوادثی پیش آمد که رابطه رو به رشد دو ابرقدرت شرق و غرب را به تیرگی کشاند.

خلیج خوک‏‌ها

ماجرای خلیج خوک‏‌ها از مهم‌ترین حوادث دوران حکومت کندی بود که بر ضد کوبا و برای سرنگونی فیدل کاسترو رهبر این کشور و نیز بحران موشکی با شوروی بر سر کوبا روی داد. ماجرای شکست افتضاح‏‌آمیز خلیج خوک‏‌ها در ۱۷ تا 19 آوریل ۱۹۶۱ پیامد مطلوبی برای امریکاییان نداشت. زیرا گذشته از آنکه بر شخصیت سیاسی آنان لطمه شدیدی وارد و حکومت واشنگتن را به‌عنوان حامی تروریسم درصحنه بین‌المللی معرفی کرد ، سرازیر شدن تعداد زیادی موشک‌‏های قاره‌پیمای روسی به داخل خاک کوبا را نیز به همراه داشت. از دیگر دلایل تیرگی روابط امریکا و شوروی در دوران ریاست جمهوری کندی، احداث دیوار برلین در حدفاصل دو بخش شرقی و غربی پایتخت آلمان در ۱۳ اوت ۱۹۶۱ بود. علاوه بر آن، در تمام طول دوران حکومت کندی، تشنج بین دو بخش ویتنام شمالی و جنوبی ادامه داشت که درنهایت به اعزام هزاران نیروی امریکایی به ویتنام جنوبی در زمان کندی و آغاز جنگ خونین ویتنام، پس از کندی انجامید.

 جان کندی سرانجام در ۲۲ نوامبر ۱۹۶۳ درحالی‌که هنوز یک سال به پایان دوره چهار ساله ریاست‌جمهوری‌اش باقی‌مانده بود در 46 سالگی در شهر دالاس در ایالت تگزاس به ضرب گلوله یک مهاجم به قتل رسید. قتل کندی یکی از اسرارآمیزترین ترورهای سیاسی در تاریخ جهان است که راز آن پس از گذشت ده‏‌ها سال هنوز فاش نشده است. 

هرچند پس از مرگ کنِدی شخصی را به‌نام «لی هاروی اسوالد» به‌عنوان متهم بازداشت کردند اما او ادعا کرد که به کسی تیراندازی نکرده و مدعی شد که از او به‌عنوان طعمه استفاده می‌شود. اسوالد دو روز بعد به هنگام انتقال به زندان، به قتل رسید و قاتل او هم مدتی بعد در زندان درگذشت. به‌این‌ترتیب ماجرای قتل کندی و توطئه‌‏ای که در پشت سر آن بود لوث گردید و پرونده این ترور بسته شد.بااینکه تاکنون سه دسته و ازجمله «کمیسیون وارن» به معمای قتل کندی رسیدگی کردند و نیز قاتل بودن اسوالد را تأیید کردند؛ اما منتقدان این ادعاها را ساختگی و ساخته دست دولت دانستند.

در نوامبر سال 2008 و به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد قتل جان اف کندی نتیجه آخرین تحقیقات درباره قتل او و بازسازی صحنه قتل و مسیر گلوله انتشار یافت و گفته شد گلوله‌ای که به جمجمه «جی. اف. ک» اصابت کرده از طبقه بالای ساختمان مدرسه شلیک نشده بلکه از سطح زمین و با زاویه‌ای کم شلیک ‌شده بود، بنابراین اسوالد تنها فردی نبود که در آن لحظه شلیک کرده بود.